نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد دانشگاه فردوسی مشهد
2 دانشجوی دکتری آموزش زبان انگلیسی، دانشگاه فردوسی مشهد؛
چکیده
ارتباط میان زبان، مذهب و فرهنگ: تحقیق و تدقیقی در کارکردهای لقب «حاجی» و واژه‌های وابسته در زبان فارسی
رضا پیش‌قدم[1]
پریا نوروز کرمانشاهی[2]
دریافت: 4/3/92
تصویب: 28/8/92
چکیده
با توجه به اهمیت نقش زبان در شکل‌دهی و تغییر باورهای مذهبی و فرهنگی مردم جامعه، پژوهش حاضر در صدد است تا به بررسی موشکافانة واژة ارزشی «حاجی» و واژه‌های وابسته به آن بپردازد. بدین منظور حدود 300 بافتی که در آنها گفتمان مرتبط با این لقب به کار رفته است، در محیط‌های طبیعی ضبط گردید و آن‌گاه مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از مدل هایمز (1967)، لقب‌های «حاجی» و «حاج/حاجیه‌خانم» مورد واکاوی قرار گرفته و سپس کاربرد‌های مختلف آنها از دو بُعد مذهبی-غیرمذهبی و روان‌شناسی-اجتماعی بررسی شد. در پایان، واژه‌های هم‌نشین با این لقب‌ها مورد بررسی قرار گرفتند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد این لقب‌ها که در گذشته واژه‌های ارزشی محسوب می‌شده‌اند، دچار نوعی دگردیسی شده و امروزه گاه به ضدارزش تبدیل گردیده‌اند. در پایان، دلایلی که به نظر می رسد منجر به این افت و بسط معنایی شده -از قبیل رسانه، جامعه و دیدگاه‌های متفاوت مردم- مورد بحث قرار می‌گیرد.
واژه‌های کلیدی: لقب، مذهب، هویت، فرهنگ، حاجی، حاج‌خانم
[1] استاد گروه زبان انگلیسی، دانشگاه فردوسی مشهد (نویسندة مسئول)؛ pishghadam@um.ac.ir
[2] دانشجوی دکتری آموزش زبان انگلیسی، دانشگاه فردوسی مشهد؛ paria.kermanshahi@stu-mail.um.ac.ir
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Relationship between language, religion and culture: research and analysis of the functions of the Hajji and related terms in Persian language
نویسندگان [English]
- Reza Pishghadam 1
- Pariya Noruz kermanshahi 2
چکیده [English]
Reza Pishghadam (corresponding author)
(Full professor, Ferdowsi University of Mashhad)
pishghadam@um.ac.ir
Paria Norouz Kermanshahi
(Ph.D. student in TEFL, Ferdowsi University of Mashhad)
paria.kermanshahi@stu-mail.um.ac.ir
Received: 2013/11/19
Accepted: 2013/12/29
Abstract
Considering the salient role of language in shaping and changing of people’s religious and cultural beliefs, the current research is seeking to dissect and analyze the word –Haji- and its collocations (related words). To achieve this purpose, 300 contexts in which this label was used, were recorded in natural situations, transcribed, and later analyzed. Hymes’ model of SPEAKING was then applied, scrutinizing the aforementioned label. The functions of ‘Haji’ were divided into two groups of religious and non-religious, and also into psychological and social ones. Ultimately, the collocations of the labels were explored. The results of this study demonstrated that though ‘Haji’ was considered as a positive word in the past, it has undergone some metamorphosis and seems to change to a negative word. In the end, the probable causes of this change degradation and extension of meaning -such as media, society, different viewpoints of people - were examined and discussed in the context of Iran.
Key words:Labeling, Religion, Culture, Language, Haji, Haj Khanum
کلیدواژه‌ها [English]
- Labeling
- Religion
- culture
- language
- Haji
- Haj Khanum
علیجانی، رضا (1385). «زمان و زمینی برای تمرین». کانون آرمان شریعتی. ش 1002. صص 13-1.
نصیری، فخرالسادات، شیرین ایزدی معز، احمد حسین فلاحی، و اژدر شمخانی (1390). «درونی کردن ارزش‌های اسلامی در میان دانش‌آموزان از دیدگاه مربیان تربیتی». نشریة مهندس فرهنگی. ش 58-57. صص 85-74.
Angelelli, C. (2000). "Interpretation as a Communicative Event: A Look through Hymes’ Lenses". Meta. 4. pp. 580-592.
Bauman, R. (2000). "Genre". Journal of Linguistics Anthropology. 9 (1). pp. 84-87.
Brubaker, R. & F. Cooper (2000). "Beyond ‘Identity’". Theory and Society. 29. pp. 1- 47.
Edwards, J. (2009). Language and Identity. New York: Cambridge University Press.
Fairclough, N. (1989). Language and Power. London: Longman.
Goffman, E. (1971). Relations in Public. New York: Harper and Row.
Groebner, V. (2004). "Der Schein der Person: Stekbrief, Ausweis und Kontrole in Europa des Mittelalters". Language and Identity. J. Edwards (ed.). New York : Cambridge University Press.
Hymes, D. (1967). "Models of Interaction of Language and Social Setting". Journal of Social Issues. 33(2). pp. 8-28.
Lakoff, G. (1987). Women, Fire and Dangerous Things: What Categories Reveal about the Mind. Chicago: University of Chicago Press.
ICAR (Information Centre about Asylum and Refugees), (2004). "Media Image, Community Impact: Assessing the Impact of Media and Political Images of Refugees and Asylum Seekers on Community Relations in London”. Report of a Pilot Research Study, Commissioned by the Mayor of London: ICAR, King’s College London.
McQuail, D. (1979). "The Influence and Effects of Mass Media". Mass Communication and Society. J. Curran, M. Guervitch & J. Woolacott (eds.). Newbury Park: Sage Publications. pp.70-93.
Nieto, S. (2010). Language, Culture and Teaching (2nd Edition). London: Routledge.
Richards, J. C. & R. Schmitt (2002). Longman Dictionary of Language Teaching and Applied Linguistics (3rd Edition). London: Pearson Education.
Rist, R. C. (1977). "On Understanding the Processes of Schooling: The Contributions of Labeling Theory". Power and Ideology in Education. J.
Karabel & A. H. Hasley (eds.). New York: Oxford University Press. pp. 292-
305.
Small, A. (2008). Evaluation of the Usefulness of Hymes’ Ethnographic Framework from a Teacher’s Perspective. M.A. thesis. University of Brimingham.
Vygotsky, L. (1978). Mind in Society. US: Presidents and Fellows of Harvard College.
Yin, R. K. (2010). Qualitative Research from Start to Finish. New York: The Guilford Press.
